Irvin Yalom ve Viktor Frankl: Varoluşçu Psikoterapi Yöntemlerinin Karşılaştırılması

Psikoterapi dünyasında varoluşçu yaklaşımlar, insanın anlam arayışı, özgürlük, sorumluluk, ölüm, yalnızlık ve yaşamın sınırlamaları gibi temel konular üzerine odaklanır. Bu alandaki en önemli iki isim, Irvin Yalom ve Viktor Frankl’dır. Her iki düşünür de varoluşçu psikoterapiyi temellendirmiş, ancak bu süreçte birbirinden farklı yollar izlemişlerdir. Bu makalede, Yalom’un varoluşçu terapisi ile Frankl’ın logoterapi yaklaşımını detaylıca inceleyerek, bu iki önemli figürün benzer ve farklı yönlerini ele alacağız.

Irvin Yalom ve Varoluşçu Terapi

Irvin Yalom, 20. yüzyılın en etkili psikoterapistlerinden biridir ve varoluşçu psikoterapinin önde gelen temsilcilerinden biri olarak kabul edilir. Yalom’un terapisi, bireyin dört temel varoluşsal sorunu üzerinde durur: ölüm, özgürlük, izolasyon ve anlam. Yalom’a göre bu dört ana tema, insanın varoluşsal kaygısının merkezindedir ve bireyin ruh sağlığını doğrudan etkiler.

Ölüm: Yalom, insanın ölümün kaçınılmazlığıyla yüzleşmesinin büyük bir varoluşsal kaygı kaynağı olduğunu savunur. Ölüm korkusu, bireyde kaygı yaratabilir, ancak bu korkuyla yüzleşmek, bireyin hayatına daha fazla anlam katmasına da yardımcı olabilir.
Özgürlük: İnsanlar kendi hayatlarından sorumlu olma bilinciyle özgürlüğe sahiptir. Ancak bu özgürlük, büyük bir sorumluluk ve aynı zamanda kaygı kaynağıdır. Yalom’a göre birey, seçimlerinin sonuçlarıyla yüzleşmek zorundadır ve bu durum kişiyi zorlayabilir.
İzolasyon: Her insan, en derin anlamda yalnızdır ve bu gerçek, bir varoluşsal kaygı sebebidir. Yalom, bu yalnızlığın terapötik süreçte ele alınarak anlamlandırılmasını önemser.
Anlam: Yalom, bireyin hayatına anlam bulma çabasının temel bir psikolojik ihtiyaç olduğunu savunur. Ancak anlamın doğrudan bir varoluşsal gerçek olmadığı, birey tarafından yaratılması gerektiğini öne sürer.

Yalom’un terapisi, kişinin bu dört temel varoluşsal sorunu nasıl deneyimlediği ve bunlarla nasıl başa çıktığı üzerine odaklanır. Terapi sürecinde danışanın bu sorunlarla yüzleşmesi ve hayatına bir yön vermesi hedeflenir.

Viktor Frankl ve Logoterapi

Viktor Frankl, logoterapinin kurucusu ve varoluşçu psikoterapinin en önemli isimlerinden biridir. Frankl’ın yaklaşımı, bireyin yaşamına anlam bulma arayışını temel alır ve onun için anlam, insan varoluşunun en kritik unsuru olarak kabul edilir. Frankl’ın logoterapisi, insanların acı, kayıp, ve sıkıntılarla nasıl başa çıkacaklarını ve yaşamlarına nasıl bir anlam katacaklarını araştırır.

Frankl’ın kendi deneyimi, özellikle “İnsanın Anlam Arayışı” adlı eserinde, toplama kamplarındaki tecrübelerinden kaynaklanır. Frankl, hayatta kalmayı başarmanın, insanın dış koşullara değil, içsel anlamına bağlı olduğunu savunur.

Anlam Arayışı: Frankl’a göre, insanın en temel motivasyonu hayatına anlam bulmaktır. Anlam bulma, yaşamın zorlukları karşısında bir direnç gücü sağlar ve bireyin ruhsal sağlığını korumasına yardımcı olur.
İradenin Özgürlüğü: Frankl, insanın koşullar ne kadar zor olursa olsun, kendi tutumunu seçme özgürlüğüne sahip olduğunu savunur. Bireyin yaşam karşısında alacağı tavır, onun anlam arayışının merkezinde yer alır.
Acı ile Başa Çıkma: Logoterapide acı, kaçınılmaz bir gerçek olarak kabul edilir. Ancak bu acı anlamlandırılabildiğinde, birey bu süreçte büyüyebilir ve yaşamına derinlik katabilir.

Frankl’ın yaklaşımında, insanın anlam bulma arayışı, yaşamın her anında, özellikle zor zamanlarda çok önemlidir. Bu nedenle logoterapi, bireyin varoluşsal krizlerine bir çözüm olarak anlam arayışını sunar.

Benzerlikler

Her iki terapistin de yaklaşımlarında birçok benzerlik bulunur. Hem Yalom hem de Frankl, insanın anlam arayışını ve varoluşsal kaygıyı temel bir terapi teması olarak ele alırlar. Varoluşçu psikoterapinin odaklandığı ölüm, özgürlük, izolasyon ve anlam gibi konular, her iki düşünürün de terapilerinde yer alır.

Varoluşsal Kaygı: Her iki düşünür de insanın ölüm, yalnızlık ve özgürlük gibi varoluşsal gerçeklerle yüzleşmek zorunda olduğunu savunur. Bu gerçeklerle başa çıkmak, her iki terapide de kişinin hayatını derinlemesine keşfetmesi anlamına gelir.
Anlam Arayışı: Frankl’ın terapisi anlam üzerine yoğunlaşırken, Yalom da anlamın birey tarafından yaratılmasının önemini vurgular. Her iki düşünür de, insanın hayatına anlam bulmasının psikolojik iyilik hali için kritik olduğunu kabul eder.

Farklılıklar

Ancak Yalom ve Frankl’ın terapileri arasında belirgin farklılıklar da vardır.

Anlamın Kaynağı: Frankl, anlamın dış dünyada bulunduğuna ve insanın bu anlamı keşfetmesi gerektiğine inanır. Ona göre, anlam bireyin dışında vardır ve insan onu bulmalıdır. Yalom ise, anlamın birey tarafından yaratılması gerektiğini savunur. Yani anlam, dış dünyadan keşfedilmek yerine, bireyin kendi varoluşsal deneyimlerinden türetilir.
İnsanın Sorumluluğu: Yalom, bireyin tam anlamıyla özgür olduğunu ve bu özgürlüğün büyük bir sorumluluk taşıdığını savunurken, Frankl, bireyin her durumda içsel özgürlüğünü koruyabileceğine vurgu yapar. Yalom’un bakış açısında özgürlük büyük bir yük getirebilir, Frankl ise bu özgürlüğün anlam bulma çabasıyla dengelendiğine inanır.
Terapötik Odak: Yalom, terapide bireyin varoluşsal korkuları ve kaygılarıyla yüzleşmesini vurgular, bu yüzden daha geniş bir varoluşsal sorunlar yelpazesiyle ilgilenir. Frankl ise, daha çok anlam bulma ve bu anlamın yaşamdaki acı ve zorluklarla nasıl ilişkilendirileceği üzerinde durur.

Sonuç

Irvin Yalom ve Viktor Frankl, varoluşçu psikoterapiye katkıda bulunan iki önemli isimdir. Yalom, varoluşsal kaygının merkezinde ölüm, özgürlük, yalnızlık ve anlamın bulunduğunu savunurken, Frankl insanın anlam arayışını her şeyin üzerinde tutar. Yalom’a göre anlam, bireyin yaratıcı bir sürecidir; Frankl ise anlamın insanın dışında var olduğunu ve keşfedilmesi gerektiğini öne sürer. Her iki yaklaşım da psikoterapide bireyin kendini keşfetmesine ve hayatına anlam katmasına yardımcı olur.

Her ne kadar farklı perspektiflerden yola çıksalar da, Yalom ve Frankl’ın terapileri, insan varoluşunun derinliklerine inmeyi amaçlayan, anlam odaklı yaklaşımlar sunar.

Abdullah ÖZER

Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji), Aile Danışmanı

Uluslararası Akredite olmuş olduğu Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:

Ego-State-Therapy International (ESTI) Akredite Ego State Terapisti
Ego-State-Therapie Deutschland (EST-DE) Akredite Ego State Terapisti
Deutsches Focusing Institut (DFI) Akredite Focusing Danışmanı/Terapisti
Deutsche Gesellschaft für Sexualforschung e.V. (DGfS) Akredite Cinsel Danışman
Milton Erickson Gesellschaft für Klinische Hypnose e.V. (M.E.G.) Akredite Hipnoterapist
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP) Akredite Pozitif Psikoterapi Danışmanı
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI) Akredite Logoterapi ve Varoluşçu Analiz Eğitmeni

Avusturya Psikoterapi Meslek Yasasına uygun alınan Psikoterapi Eğitimleri:

Österreichisches Trainingszentrum (ÖTZ) onaylı Avusturya Sağlık Bakanlığı ve Psikoterapi Meslek Yasasına uygun 1320 saatlik "Psychotherapeutisches Propaedeutikum" (Psikoterapötik Propedötik) Psikoterapi Eğitimi

Uygulayıcısı olduğu Psikoterapi Ekolleri:

Psychodynamische Psychotherapie/Psychoanalytische Psychotherapie (Psikodinamik Psikoterapi/Psikanalitik Psikoterapi)
Körperorientierte Psychotherapie (Beden odaklı Psikoterapi)
Eye Movement Integration (EMI) - Göz Hareketi Entegrasyonu

Üyesi olmuş olduğu Uluslararası Mesleki Kuruluşlar:

International Society of Hypnosis (ISH)
European Society of Hypnosis (ESH)
Milton Erickson Gesellschaft für Klinische Hypnose e.V. (M.E.G.)
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI)
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP)
Deutscher Dachverband Für Psychotherapie (DVP) e.V.

Ebru Özer

Uzman Psikolog, Felsefeci, Aile Danışmanı

Uluslararası Akredite olmuş olduğu Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:

EMDR Europe (EMDR) Akredite EMDR Terapisti
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP) Akredite Pozitif Psikoterapi Uygulayıcısı
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI) Akredite Logoterapi ve Varoluşçu Analiz Eğitmeni

Akredite olmuş olduğu Ulusal Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:

T. C. Sağlık Bakanlığı Akredite Hipnoz Uygulayıcısı
T. C. Sağlık Bakanlığı Akredite Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları Yetki Belgesi

Devam etmekte olduğu Uluslarası Psikoterapi Eğitimi:

IF Weinheim (IF Weinheim Institut für systemische Ausbildung und Entwicklung) onaylı Sistemik Psikoterapi Eğitimi EFTA-TIC (European Family Therapy Association Training Institutes) - Toplam Eğitim süresi 5 yılı kapsamaktadır.

Uygulayıcısı olduğu Psikoterapi Metodu:

Internal Family Systems Therapy/Richard Schwartz (İçsel Aile Sistemleri Terapisi)

Üyesi olmuş olduğu Uluslararası Mesleki Kuruluşlar:

Viktor Frankl Institute Vienna (VFI)
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP)

Üyesi olmuş olduğu Ulusal Mesleki Kuruluşlar:

Türk Psikologlar Derneği (TPD)
EMDR Türkiye Derneği (EMDR)

Psikosentez Danışmanlık ve Eğitim Merkezi Türkiye İzmir'de ve Almanya Münih/Düsseldorf şehirlerinde Almanca ve Türkçe yüz yüze seanslar vermektedir. Bunun haricinden Dünya'nın neresinde yaşıyorsanız yaşayın Türkçe ya da Almanca Online Terapi, Online Cinsel Terapi, Online Psikoterapi ya da Online Psikolojik Danışmanlık ile SKYPE ya da WhatsApp üzerinden seanslara katılabilirsiniz. Bunun için Online Terapi sayfamıza göz atabilirsiniz.