Psikanaliz: Derinlemesine Bir Vaka Örneği
Giriş: Danışan Profili ve Başvuru Nedeni
Vaka örneğimizde ele alınacak danışan, 34 yaşında bir kadın olan Elif. Elif, 4 yıldır evli ve bir çocuk sahibi. Başvuruda bulunduğu başlıca şikayet, son iki yıldır artan kaygılar, sürekli tekrar eden rüyalar ve özellikle iş hayatında yaşadığı sıkıntılar. İş yerinde baskı altında olduğunu hissettiğini ve patronuyla sık sık çatışmalar yaşadığını ifade ediyor. Ayrıca, kocasıyla ilişkilerinin son dönemde gerginleştiğini ve cinsel hayatlarının neredeyse yok denecek kadar azaldığını dile getiriyor.
Başvuru sırasında Elif'in kendine olan güveninde düşüş ve genel bir mutsuzluk hali gözleniyor. Sorunlarını çözmek için önce kısa süreli terapilere başvurduğunu fakat bunların etkisiz kaldığını belirtiyor. Bunun üzerine bir psikanaliz sürecine başlama kararı alıyor.
İlk Seans: Serbest Çağrışım ve Danışanın Hikayesinin Keşfi
Psikanaliz sürecinin başlangıcında, serbest çağrışım tekniği kullanılır. Terapist, Elif'in aklına gelen her türlü düşünceyi sansürsüz ve özgürce paylaşmasını teşvik eder. Elif, öncelikle iş yerindeki sorunlarını anlatmaya başlar. İş yerinde sürekli patronundan eleştiriler aldığını ve her seferinde kendisini yetersiz hissettiğini belirtir. Bu sırada geçmişine dönerek okul yıllarında da benzer şekilde öğretmenlerinden eleştiriler aldığını hatırlar. Kendisinin sürekli olarak başarısız bir öğrenci olduğu yönünde bir inanca sahip olduğunu fark eder.
Terapist, bu noktada Elif'in geçmişte yaşadığı deneyimlerin günümüzdeki iş hayatındaki çatışmalarla nasıl bağlantılı olabileceğini düşünür. Elif'in patronuyla yaşadığı sorunların, geçmişte otorite figürleriyle (örneğin öğretmenler) yaşadığı deneyimlerin bir yansıması olabileceği düşünülür. Serbest çağrışım süreci, danışanın bu bağlantıyı fark etmesine yardımcı olur.
İkinci Aşama: Bilinçdışına Giriş ve Rüya Analizi
Elif, haftalık seanslarında sık sık tekrar eden bir rüyasından bahsetmeye başlar. Rüyasında, kendini küçük bir çocukken babasıyla bir ormanda kaybolmuş halde görmektedir. Babası sürekli önde yürümekte, Elif ise ona yetişememekte ve bir noktada tamamen yalnız kalmaktadır. Bu rüya, Elif'in bilinçdışındaki çatışmaların sembolik bir yansıması olarak değerlendirilebilir.
Freud’un rüya teorisine göre, rüyalar bilinçdışındaki bastırılmış duyguların ve arzuların sembolik bir dışavurumudur. Bu noktada, terapist Elif'in babasıyla olan ilişkisini sorgulamaya başlar. Elif, babasının kendisi üzerinde sürekli baskı kuran bir figür olduğunu ve çocukken babasının sevgisini kazanmak için hep mücadele ettiğini hatırlar. Bu, Elif'in bugün yaşadığı otorite figürleriyle (patronuyla) olan sorunların temelinde yatan bilinçdışı bir çatışma olabilir. Babasına olan bilinçdışı öfkesini fark etmeyen Elif, bu öfkeyi patronuna yöneltmektedir.
Terapist, rüya analizi üzerinden Elif'in bu bilinçdışı çatışmalarını açığa çıkarmaya çalışır. Babasına duyduğu sevgiyi ve aynı zamanda hissettiği öfkeyi kabul etmesi, terapinin bu aşamasında kilit rol oynar.
Transferans: Otorite Figürleriyle İlişkinin Tekrarı
Terapinin ilerleyen aşamalarında transferans gelişmeye başlar. Freud’a göre transferans, danışanın geçmişteki önemli ilişkileri, özellikle ebeveynleriyle olan ilişkilerini, terapiste yansıtmasıdır. Elif, bir noktada terapisti de bir otorite figürü olarak algılamaya başlar ve seanslarda onunla çatışmalar yaşamaya başlar. Terapistin ona yeterince yardımcı olmadığını ve onun da diğer otorite figürleri gibi eleştirel olduğunu düşündüğünü belirtir.
Bu noktada, terapist transferansı fark eder ve Elif'e, aslında ona yönelttiği bu duyguların geçmişten gelen duygular olduğunu açıklar. Elif, terapiste karşı geliştirdiği bu duyguların babasına ve patronuna karşı hissettiği bilinçdışı duyguların bir tekrarı olduğunu anlamaya başlar. Bu farkındalık, Elif'in bilinçdışındaki çatışmaları daha net bir şekilde görmesine olanak sağlar.
Savunma Mekanizmalarının Analizi
Psikanaliz sürecinde Elif’in savunma mekanizmaları da ortaya çıkar. Özellikle bastırma ve yansıtma mekanizmaları dikkat çeker. Elif, iş yerinde hissettiği öfkeyi patronuna yansıtmaktadır, fakat bu öfkenin asıl kaynağı babasıyla olan çözülmemiş çatışmalardır. Elif, öfkesini bilinçdışında bastırmış ve bu duyguyu iş ortamında ortaya koymuştur.
Terapide, Elif’in bu savunma mekanizmalarını fark etmesi sağlanır. Bu mekanizmaların bilinçli hale gelmesi, bireyin ruhsal yapısında derin bir değişimi başlatır. Elif, zamanla savunma mekanizmalarını daha bilinçli bir şekilde gözlemleyebilir hale gelir ve bu sayede daha sağlıklı tepkiler geliştirebilir.
Sonuç: Bilinçdışı Çatışmaların Çözülmesi ve Terapötik İyileşme
Aylar süren psikanaliz sürecinin sonunda Elif, çocukluk dönemindeki otorite figürleriyle yaşadığı çatışmaların bugün yaşadığı sorunların temel kaynağı olduğunu fark eder. Babasıyla olan ilişkisini derinlemesine inceleyerek, bilinçdışındaki bastırılmış öfkesini ve sevgisini açığa çıkarır. Bu, Elif’in patronuyla ve diğer otorite figürleriyle olan ilişkilerini daha sağlıklı bir şekilde yönetmesine olanak tanır.
Terapinin ilerleyen dönemlerinde Elif, hem iş yerindeki ilişkilerinde hem de eşiyle olan ilişkilerinde önemli bir iyileşme kaydeder. Artık kendini daha güçlü ve daha özgüvenli hisseder. Rüyaları daha az tekrar etmeye başlar ve yaşadığı kaygılar azalır. Psikanaliz, Elif’in geçmişteki travmalarıyla yüzleşmesini ve bunları bilinçli hale getirmesini sağlayarak, ona bugünkü yaşamında daha sağlıklı ilişkiler kurma becerisi kazandırır.
Analitik Sürecin Değerlendirilmesi
Bu vaka, psikanalizin temel unsurlarını içeren bir süreçtir. Elif'in yaşadığı bilinçdışı çatışmaların açığa çıkarılması, transferansın analizi ve savunma mekanizmalarının fark edilmesi, psikanalitik terapinin temel taşlarını oluşturur. Bu süreç, danışanın geçmiş deneyimleriyle yüzleşmesini ve bilinçdışı süreçlerini fark ederek daha sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar.
Psikanaliz, bireyin içsel dünyasını anlamaya yönelik derinlemesine bir keşif sürecidir ve Elif’in vakası, bu sürecin nasıl işlediğini ayrıntılarıyla ortaya koymaktadır.
Bu vaka, psikanaliz sürecinin tüm önemli aşamalarını içerir ve danışanın bilinçdışındaki çatışmaların nasıl açığa çıkarıldığını gösterir. Psikanalitik terapide serbest çağrışım, rüya analizi, transferans ve savunma mekanizmalarının analizi gibi teknikler sayesinde birey, geçmişteki travmalarıyla yüzleşir ve bugünkü sorunlarını daha iyi anlar.
Abdullah ÖZER
Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji), Aile Danışmanı
Uluslararası Akredite olmuş olduğu Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:
Ego-State-Therapy International (ESTI) Akredite Ego State Terapisti
Ego-State-Therapie Deutschland (EST-DE) Akredite Ego State Terapisti
Deutsches Focusing Institut (DFI) Akredite Focusing Danışmanı/Terapisti
Deutsche Gesellschaft für Sexualforschung e.V. (DGfS) Akredite Cinsel Danışman
Milton Erickson Gesellschaft für Klinische Hypnose e.V. (M.E.G.) Akredite Hipnoterapist
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP) Akredite Pozitif Psikoterapi Danışmanı
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI) Akredite Logoterapi ve Varoluşçu Analiz Eğitmeni
Avusturya Psikoterapi Meslek Yasasına uygun alınan Psikoterapi Eğitimleri:
Österreichisches Trainingszentrum (ÖTZ) onaylı Avusturya Sağlık Bakanlığı ve Psikoterapi Meslek Yasasına uygun 1320 saatlik "Psychotherapeutisches Propaedeutikum" (Psikoterapötik Propedötik) Psikoterapi Eğitimi
Uygulayıcısı olduğu Psikoterapi Ekolleri:
Psychodynamische Psychotherapie/Psychoanalytische Psychotherapie (Psikodinamik Psikoterapi/Psikanalitik Psikoterapi)
Körperorientierte Psychotherapie (Beden odaklı Psikoterapi)
Eye Movement Integration (EMI) - Göz Hareketi Entegrasyonu
Üyesi olmuş olduğu Uluslararası Mesleki Kuruluşlar:
International Society of Hypnosis (ISH)
European Society of Hypnosis (ESH)
Milton Erickson Gesellschaft für Klinische Hypnose e.V. (M.E.G.)
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI)
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP)
Deutscher Dachverband Für Psychotherapie (DVP) e.V.
Ebru Özer
Uzman Psikolog, Felsefeci, Aile Danışmanı
Uluslararası Akredite olmuş olduğu Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:
EMDR Europe (EMDR) Akredite EMDR Terapisti
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP) Akredite Pozitif Psikoterapi Uygulayıcısı
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI) Akredite Logoterapi ve Varoluşçu Analiz Eğitmeni
Akredite olmuş olduğu Ulusal Psikoterapi Ekolleri ve Yöntemleri:
T. C. Sağlık Bakanlığı Akredite Hipnoz Uygulayıcısı
T. C. Sağlık Bakanlığı Akredite Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları Yetki Belgesi
Devam etmekte olduğu Uluslarası Psikoterapi Eğitimi:
IF Weinheim (IF Weinheim Institut für systemische Ausbildung und Entwicklung) onaylı Sistemik Psikoterapi Eğitimi EFTA-TIC (European Family Therapy Association Training Institutes) - Toplam Eğitim süresi 5 yılı kapsamaktadır.
Uygulayıcısı olduğu Psikoterapi Metodu:
Internal Family Systems Therapy/Richard Schwartz (İçsel Aile Sistemleri Terapisi)
Üyesi olmuş olduğu Uluslararası Mesleki Kuruluşlar:
Viktor Frankl Institute Vienna (VFI)
World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy (WAPP)
Üyesi olmuş olduğu Ulusal Mesleki Kuruluşlar:
Türk Psikologlar Derneği (TPD)
EMDR Türkiye Derneği (EMDR)
Psikosentez Danışmanlık ve Eğitim Merkezi Türkiye İzmir'de ve Almanya Münih/Düsseldorf şehirlerinde Almanca ve Türkçe yüz yüze seanslar vermektedir. Bunun haricinden Dünya'nın neresinde yaşıyorsanız yaşayın Türkçe ya da Almanca Online Terapi, Online Cinsel Terapi, Online Psikoterapi ya da Online Psikolojik Danışmanlık ile SKYPE ya da WhatsApp üzerinden seanslara katılabilirsiniz. Bunun için Online Terapi sayfamıza göz atabilirsiniz.